در روزگاری که فرهنگ ما ایرانیان دستخوش بازی باختریان گردیده ، بد نیست مردم به یاد بیاورند که روزگاری ما بازی های سرگرم کننده به میان می آوردیم.
داستان در نهادن شطرنج در شاهنامه (۱) به شیوایی و زیبایی
آمده، که زمانی خسرو انوشه روان فرستاده ای به پادشاه هند فرستاد و از او
باژ خواست، در برابر این درخواست پادشاه هند فرستاده ای می فرستد
و فرستاده پادشاه هند با خود یک تخته بازی شطرنج می آورد و در خواست می کند که پادشاه نام، جایگاه و حرکت هر مهره ای را دریابد و به او بگوید و اگر چنین کرد، او به پادشاه ایران باج خواهد داد.
و اگر دانشمندان ایران زمین را یارای پاسخ به این تاو را نباشد، نه تنها نباید از هند باژ و ساو بخواهند بلکه باید به آنها باژ نیز بدهند.
پادشاه ایران از او یک هفته زمان می خواهد و موبدان و دانشمندان ایران زمین را به یاری فرا می خواند، از آن میان بزرگمهر پیش می آید و می گوید که او شطرنج را به جای خواهد آورد و پس از یک روز و یک شب، بازی را در می یابد و مژده به پادشاه می فرستد سپس پادشاه همه را فرا می خواند و در برابر آن هندی و همه موبدان، بزرگمهر بازی را آشکار می کند.
و فرستاده پادشاه هند با خود یک تخته بازی شطرنج می آورد و در خواست می کند که پادشاه نام، جایگاه و حرکت هر مهره ای را دریابد و به او بگوید و اگر چنین کرد، او به پادشاه ایران باج خواهد داد.
و اگر دانشمندان ایران زمین را یارای پاسخ به این تاو را نباشد، نه تنها نباید از هند باژ و ساو بخواهند بلکه باید به آنها باژ نیز بدهند.
پادشاه ایران از او یک هفته زمان می خواهد و موبدان و دانشمندان ایران زمین را به یاری فرا می خواند، از آن میان بزرگمهر پیش می آید و می گوید که او شطرنج را به جای خواهد آورد و پس از یک روز و یک شب، بازی را در می یابد و مژده به پادشاه می فرستد سپس پادشاه همه را فرا می خواند و در برابر آن هندی و همه موبدان، بزرگمهر بازی را آشکار می کند.
اما بزرگمهر به این در نمی ماند، بلکه تخت نرد را به اندیشه می آورد.
پادشاه ایران آن هندی را می خواند و نامه ای به پادشاه هند می نویسد و درخواست می کند که این بار هندیان تخت نرد را به جای آورند، و اگر نتوانند باید باژگزار ایران شوند.
زمانی که این سخن به پادشاه هند می رسد، روی پادشاه هند زرد می گردد و هفت روز زمان می خواهد و همه برهمنان و اندیشمندان را فرا می خواند، اما تا روز نهم کسی نمی تواند از این بازی سر در آورد، در این هنگام بوذرجمهر سر می رسد و می گوید که زمان به پایان رسیده و بیش از این شاهنشاه ایران را نمی توان منتظر نگه داشت و در برابر همه، بازی را آشکار می کند، سپس همه برهمنان او را با پرسش هایی به چالش می کشند و او همه آنها را پاسخ می گوید
ازو خیره شد رای با رای‌زن - ز کشور بسی نامدار انجمن
همه مهتران آفرین خواندند - ورا موبد پاک دین خواندند
ز هر دانشی زو بپرسید رای - همه پاسخ آمد یکایک به جای
خروشی برآمد ز دانندگان - ز دانش پژوهان وخوانندگان
که اینت سخنگوی داننده مرد - نه از بهر شطرنج و بازی نرد
نه تنها بزرگمهر چالش پادشاه هند را پاسخ می گوید بلکه ، او را در رزمگاه اندیشه به زانو در می آورد و در بازی خودش بازنده می سازد.
به راستی چه جایگاهی برای ایران و ایرانی می توان دید، اگر ایرانی به خود آید، و خود را در برابر دیگران نبازد؟
و نه تنها این بازی نوآورانه بود،بلکه در زمینه روابط میان کشوری نقش مهمی بازی کرد و آبرو و سربلندی ایران را به همراه آورد.
(۱) http://ganjoor.net/ferdousi/shahname/anooshirvan/sh6
پادشاه ایران آن هندی را می خواند و نامه ای به پادشاه هند می نویسد و درخواست می کند که این بار هندیان تخت نرد را به جای آورند، و اگر نتوانند باید باژگزار ایران شوند.
زمانی که این سخن به پادشاه هند می رسد، روی پادشاه هند زرد می گردد و هفت روز زمان می خواهد و همه برهمنان و اندیشمندان را فرا می خواند، اما تا روز نهم کسی نمی تواند از این بازی سر در آورد، در این هنگام بوذرجمهر سر می رسد و می گوید که زمان به پایان رسیده و بیش از این شاهنشاه ایران را نمی توان منتظر نگه داشت و در برابر همه، بازی را آشکار می کند، سپس همه برهمنان او را با پرسش هایی به چالش می کشند و او همه آنها را پاسخ می گوید
ازو خیره شد رای با رای‌زن - ز کشور بسی نامدار انجمن
همه مهتران آفرین خواندند - ورا موبد پاک دین خواندند
ز هر دانشی زو بپرسید رای - همه پاسخ آمد یکایک به جای
خروشی برآمد ز دانندگان - ز دانش پژوهان وخوانندگان
که اینت سخنگوی داننده مرد - نه از بهر شطرنج و بازی نرد
نه تنها بزرگمهر چالش پادشاه هند را پاسخ می گوید بلکه ، او را در رزمگاه اندیشه به زانو در می آورد و در بازی خودش بازنده می سازد.
به راستی چه جایگاهی برای ایران و ایرانی می توان دید، اگر ایرانی به خود آید، و خود را در برابر دیگران نبازد؟
و نه تنها این بازی نوآورانه بود،بلکه در زمینه روابط میان کشوری نقش مهمی بازی کرد و آبرو و سربلندی ایران را به همراه آورد.
(۱) http://ganjoor.net/ferdousi/shahname/anooshirvan/sh6
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر