پیشرفت ، پیش رفت

اتحاد جماهیر شوروی به پیشرفتهای زیادی دست پیدا کرد. نخستین ماهواره ، نخستین فضانورد ، نخستین ایستگاه فضایی
دومین کشور در آزمایش هسته ای و در فناوری هسته ای و چه و چه. از زمانی که اتحاد جماهیر شوروی به قدرت رسید شصت و نه سال به درازا کشید. زمانی که در 1991 اتحاد جماهیر شوروی از هم پاشید  کمبود شدید کالاهای اساسی مردم و سیاست مدار ها را به زانو در آورده بود. گورباچف برای وام گرفتن به هر کشوری دست یاری خواهی دراز کرد 

بی توجهی شوروی به نیازهای اساسی مردم و تولید کالاهایی که به درد مردم نمیخورد و ماجراجویی های برون مرزی دست آخر شوروی را به ورشکستگی کشانید سرمایه گذاری بی سود و زیانبار روی یک آرمانگرایی تهی از اندیشه و خردورزی خزانه های کشور را هم تهی کرد 

هر چند شوروی پیشین موشک های قاره پیما می ساخت و انسان به فضا می فرستاد مردم آن کشور به تلویزیون , و دستگاه های خانگی به غذا ، پوشاک ، خانه های آسوده ، ماشین و وسیله های ترابری و بیشتر از همه به آزادی و به زندگی معنی دار به حق زندگی نو آورانه و بهره داشتن از حق کار و تولید سرمایه برای خود و فرزندان خود و شاید  به فضای روانی صادقانه و به دور از شستشوی مغزی نیاز داشتند 

دستگاه کمونیستی نشان داد هر دستگاهی که طبیعت انسان را نادیده بگیرد و آرمان های خود را به مردم به زور تحمیل کند محکوم به شکست هست هر چند در میانه کار پیشرفت های خیره کننده ای داشته باشد